Jak rozwijać samodzielność dzieci w wieku przedszkolnym?

Samodzielność przedszkolaka, czyli zdolność do podejmowania decyzji oraz radzenia sobie w różnych sytuacjach bez pomocy dorosłego, kształtuje się stopniowo, wraz z rozwojem fizycznym i motorycznym, a jej osiągnięcie stanowi ważny krok w życiu maluchów. Co wpływa na to, że jedne kilkulatki są bardziej samodzielne niż inne? Jakie są etapy rozwoju samodzielności dziecka i co zrobić, by wspierać ten proces? Zobacz, co warto wiedzieć na ten temat!

Czy dziecko w przedszkolu musi być samodzielne? 

Pełna samodzielność dziecka w wieku przedszkolnym, szczególnie w jego dolnych granicach, nie jest wymagana, jednak należy dążyć do tego, by maluch nabywał nowe umiejętności z nią związane i doskonalił te już nabyte. Dzieci w wieku 3-4 lat powinny umieć umyć ręce, radzić sobie z zakładaniem ubrań i butów, samodzielnie spożywać posiłki, czy sprzątać zabawki po zabawie. Na tym etapie rozwoju samodzielności dziecka można oczekiwać również, że będzie ono w zrozumiały sposób komunikowało swoje potrzeby, np. chęć skorzystania z toalety.

Z kolei dzieci 5-6 letnie nie powinny mieć już problemów z samodzielnym załatwianiem potrzeb fizjologicznych, jedzeniem bez pomocy dorosłego, ubieraniem się łącznie z zasuwaniem suwaków i zapinaniem łatwych w obsłudze guzików, czy prostymi pracami porządkowymi. Samodzielne dziecko w takim wieku rozumie też zasady współpracy i uczestniczy w zabawach zespołowych organizowanych w grupie.

Jak wspierać samodzielność u przedszkolaka?

Podstawowy podział zakłada, że istnieją dwa rodzaje samodzielności dziecka – samodzielność funkcjonalna i decyzyjna. Mogą być one wspierane na różne sposoby, jednak zawsze należy dbać, by działania te były dostosowane do etapu rozwoju malucha.

• Dawanie wyboru – to jeden z najprostszych i zarazem najskuteczniejszych sposobów na wspieranie samodzielności przedszkolaka. Maluch, który może zdecydować, w co się ubrać lub czym się bawić, buduje w sobie poczucie niezależności i uczy się ponoszenia konsekwencji. Jednocześnie umacnia się również jego poczucie własnej wartości. Co jeszcze może pomóc mu w rozwijaniu tego aspektu? Zobacz: Budowanie poczucia własnej wartości u dziecka w wieku przedszkolnym.
• Pozwalanie na podejmowanie prób – rozwijanie samodzielności u przedszkolaków wiąże się także z możliwością zapewnienia mu okazji do nabywania i ćwiczenia określonych umiejętności. Dlatego też warto zachęcać malucha do samodzielnego ubierania się, korzystania z toalety, czy wykonywania innych czynności higienicznych. Istotne jest jednak zachowanie elastyczności – jeśli dziecko potrzebuje pomocy, warto mu jej udzielić, dzięki czemu się nie zniechęci i chętniej podejmie kolejną próbę.
• Bycie wzorem – dzieci uczą się przez naśladowanie i nie inaczej jest, jeśli chodzi o rozwijanie samodzielności. U przedszkolaków modelowanie zachowań jest szczególnie istotne, dlatego też warto pokazać dziecku, jak poradzić sobie z określonymi czynnościami, np. poprzez wspólne mycie zębów, czy sprzątanie.
• Stawianie oczekiwań – aby wspierać samodzielność przedszkolaka, warto stawiać przed nim możliwe do wykonania zadania związane między innymi z utrzymaniem porządku, czy przygotowaniem się do kolejnego dnia. Takie „obowiązki” nie tylko rozwijają poczucie odpowiedzialności, ale także sprawiają, że w późniejszym okresie dziecko lepiej poradzi sobie z koniecznością spełnienia pewnych oczekiwaniami.

W jakim stopniu dziecko jest samodzielne? 

To, jak przedstawia się samodzielność dziecka w wieku przedszkolnym, wynika z wielu czynników, z których jedynie część jest zależna od opiekunów. Wpływ na ten obszar ma na przykład tempo rozwoju motorycznego i poznawczego dziecka, jego wiek, indywidualna gotowość pozwalająca na podejmowanie pewnych działań, a nawet cechy charakteru – jedne maluchy z natury są bardziej ostrożne, inne znów od samego początku wykazują większą ochotę do podejmowania prób i eksperymentowania. Jednak spore znaczenie dla rozwoju samodzielności przedszkolaka ma także ilość okazji do jej ćwiczenia. Trudno nie zauważyć bowiem, że dzieci, które są wyręczane we wszystkich czynnościach, nie będą miały się jak nauczyć funkcjonowania bez opieki dorosłych.

Jak rozwijać samodzielność dzieci? 

Na samodzielność dziecka w wieku przedszkolnym mocno oddziałuje środowisko, w którym przebywa ono na co dzień, dlatego też często lepsze rezultaty w tej kwestii osiągają maluchy uczęszczające do placówek. Ograniczona uwaga dorosłych oraz kontakt z zupełnie nowymi sytuacjami sprawia, że kilkulatki muszą nabyć pewne umiejętności, by poradzić sobie w grupie i efektywnie komunikować swoje potrzeby.

Wsparcie tego obszaru jest także możliwe poprzez zabawy rozwijające samodzielność. Mogą one przyjmować różne formy, począwszy od układania puzzli lub klocków, poprzez aktywności odtwórcze (zabawa w sklep, dom i inne), aż po ruch na świeżym powietrzu. W co jeszcze dziecko może bawić się w przedszkolu? Zobacz: Zabawy w przedszkolu – rodzaje zabaw organizowanych dla przedszkolaków.

Jeśli szukasz miejsca, gdzie panuje przyjazna atmosfera wspierająca samodzielność przedszkolaka w naturalny sposób, koniecznie odwiedź prywatne przedszkole w Warszawie Bajeczka. Nasza placówka powstała z myślą o najmłodszych, dlatego też od początku do końca trafia w ich potrzeby. Co więcej, dzięki wspaniałej, empatycznej kadrze codziennie budujemy przyjazne środowisko, które stanowi idealną przestrzeń do indywidualnego rozwoju naszych podopiecznych. Już teraz poznaj naszą ofertę i zobacz, czym wyróżniamy się na tle innych przedszkoli w stolicy!