Jak pomóc dziecku w wieku przedszkolnym radzić sobie ze stresem?

Stres u dzieci w wieku przedszkolnym może mieć poważne skutki, dlatego też warto wiedzieć, jak go rozpoznawać i reagować w sytuacji, gdy napięcie emocjonalne trwa zbyt długo. Skąd się bierze stres u najmłodszych? Czy zawsze wymaga reakcji ze strony dorosłego? Odpowiadamy na najważniejsze pytania.

Jakie są trzy rodzaje stresu u dzieci?

Stres to reakcja organizmu na sytuacje, które są odbierane jako trudne, zagrażające lub wymagające większego wysiłku niż zwykle. Zasadniczo można go podzielić na 3 rodzaje:

• Eustres – to pozytywny rodzaj stresu, który mobilizuje do działania. Tego typu stres u dzieci pojawia się, gdy maluch staje przed wyzwaniem dla niego akceptowalnym i możliwym do pokonania. Jego zadaniem jest przygotowanie ciała i umysłu do działania, co znów sprzyja budowaniu odporności psychicznej.
• Dystres – to stres o charakterze negatywnym. Pojawia się w sytuacjach, które są dla dziecka przytłaczające i nieakceptowalne, lub gdy napięcie jest zbyt duże/trwa zbyt długo. Utrzymujący się przez dłuższy czas dystres może skutkować problemami emocjonalnymi, zmianami w zachowaniu dziecka, a nawet dawać objawy somatyczne.
• Neustres – to rodzaj stresu u dzieci i dorosłych, który nie wywołuje bezpośrednich, wyraźnych reakcji emocjonalnych ani fizycznych. Uznawany za neutralny nie powoduje ani mobilizacji organizmu (eustres), ani jego wyczerpania (dystres).

Jak dziecko odczuwa stres?

Pod względem reakcji organizmu stres u dzieci praktycznie niczym nie różni się od stanu, jaki w chwili zagrożenia czy trudności odczuwają osoby dorosłe. Kilkulatki mają jednak często ograniczoną zdolność werbalizacji emocji, co sprawia, że stan napięcia ujawnia się u nich w nieco inaczej.

Jakie są objawy stresu u dziecka? Stres u dzieci w wieku przedszkolnym może objawiać się na wiele sposobów. Wśród tych najwyraźniejszych znajdują się zmiany w zachowaniu i dolegliwości fizyczne. W sytuacjach stresujących maluchy mogą mieć także problem ze skupieniem uwagi czy zapamiętywaniem. Niekiedy wygląda to tak, jakby zrobiły one krok w tył w swoim rozwoju.

Zobacz, z czym może wiązać się stres u dziecka – objawy:

Zmiany w zachowaniu

Maluch odczuwający stres może stać się bardziej płaczliwy, rozdrażniony, agresywny – lub wręcz przeciwnie – zamknąć się w sobie i zdystansować do otoczenia. Zmianom tym często dodatkowo towarzyszy lęk przed rozstaniem z rodzicami czy zachowania buntownicze.

Objawy somatyczne

Jakie są objawy somatyczne stresu u dzieci? Stres u dzieci w wieku przedszkolnym nierzadko bywa powodem dolegliwości fizycznych. Przedszkolaki mogą się skarżyć na ból brzucha, ból głowy, czy nudności. Niekiedy zdarzają się także wymioty, zaburzenia snu i apetytu, wzmożone napięcie mięśniowe, częste oddawanie moczu, tiki nerwowe i moczenie się w nocy.

Jak dziecko zachowuje się w sytuacjach stresowych?

Objawy stresu u dzieci bywają tak silne, że można odnieść wrażenie, że maluchy „przestają być sobą”. W zależności od indywidualnej reakcji organizmu stają się nadpobudliwe i nerwowe lub wycofane i zamknięte w sobie. Po powrocie do domu z przedszkola łatwo zaobserwować znów płaczliwość, rozdrażnienie, złość czy inne gwałtowne reakcje emocjonalne.

Stres u dzieci może mieć wiele przyczyn, począwszy od codziennych wyzwań, aż po zmiany w życiu (rozwód rodziców, narodziny rodzeństwa). Jedną z takich szczególnie stresujących sytuacji dla najmłodszych jest pierwszy dzień w przedszkolu. Jeśli chcesz, by przebiegł on możliwie spokojnie, z poszanowaniem uczuć dziecka i Twoich, postaw na sprawdzoną placówkę!

Nasze przedszkole na Woli Bajeczka tworzy przyjazną przestrzeń, w której jest miejsce na wszystkie emocje. Dążymy do tego, by wszyscy nasi podopieczni czuli się akceptowani i doceniani. Już teraz odwiedź naszą placówkę i przekonaj się, że to właśnie tego miejsca szukaliście dla swojego dziecka.

Jak pomóc dziecku radzić sobie ze stresem?

Chociaż nie każdy rodzaj stresu wymaga reakcji ze strony rodziców i opiekunów, warto zachować czujność. Jak pomóc dziecku radzić sobie ze stresem i wspierać go w budowaniu odporności psychicznej?

• Rozmowa i wsparcie emocjonalne – w kwestii tego, co na stres u dziecka, warto zacząć od rzeczy najprostszej, ale zarazem najważniejszej – rozmowy. Dzięki możliwości mówienia o swoich uczuciach oraz obawach maluch będzie mógł zrozumieć, co się z nim dzieje, a do tego poczuje się także ważny i doceniony. Zobacz też, jak motywować dziecko w przedszkolu, by nie generowało to u niego niepotrzebnego stresu!
• Wspieranie samodzielności i budowanie poczucia kompetencji – pozwalanie dziecku na podejmowanie małych decyzji i samodzielne radzenie sobie z wyzwaniami wzmacnia jego odporność na stres i sprawia, że lepiej radzi sobie z problemami.
• Stworzenie poczucia bezpieczeństwa – kilkulatki najlepiej działają w schematach, dlatego też stałość rytuałów czy przewidywalny schemat dnia zapewniają im poczucie bezpieczeństwa i jednocześnie ograniczają stres.
• Techniki relaksacyjne i zabawy uspokajające – na stres u dziecka warto stosować także techniki relaksacyjne, np. ćwiczenia oddechowe, masaże, czy czytanie książek. Pomogą one rozładować napięcie i wyciszą organizm.
• Obserwacja i wczesna reakcja na objawy stresu – nie należy bagatelizować symptomów somatycznych ani zmian w zachowaniu, w razie potrzeby konsultując się ze specjalistą.